I. Murat Dönemi Ders Notu

I. Murat Dönemi Ders Notu I. Murat Dönemi Ders Notu

Orhan Gazî‘nin ölümünden sonra I. Murat Osmanlı Devleti’nin yeni padişahı olmuştur. I. Murat babasının kaldığı yerden devam etmiş, gaza ve cihat yapmayı sürdürmüştür. Devletin sınırlarını hem Balkanlarda hem de Anadolu’da genişletme siyaseti izlemiştir.

BALKANLARDAKİ GELİŞMELER

1. SAZLIDERE SAVAŞI – 1362

• Osmanlı Devleti’nin Edirne’yi almak istemesi üzerine Bizans ve Bulgar güçlerinden oluşan bir ittifak güçleri Osmanlı Devletine saldırmıştır.
  • Sonuçları;
    • Edirne Osmanlılar tarafından fethedilmiştir.
      • Böylece, Bizans ile Balkanların (özellikle Sırp ve Bulgarlarla) bağlantısı kesilerek Bizans’a yardım gelmesinin önüne geçilmiştir.
    • Balkan fetihleri için önemli bir adım atılmıştır,
    • Filibe ve Gümülcine ele geçirilmiştir.

2. SIRPSINDIĞI SAVAŞI – 1364

• Nedeni:
  • Edirne ve Filibe çevresinin Osmanlı Devleti’nin eline geçmesi
  • Sırplar ve Bulgarların bu gelişmeyi kendileri için bir tehdit olarak görmeleri
• Savaş:
  • Papanın öncülüğünde Balkan Devletleri tarafından hazırlanan Haçlı Ordusu oluşturuldu.
  • Haçlı ordusunun komutanı Sırp Kralı I. Layoş’tu.
  • Haçlı ordusu ani bir baskınla yok edilmiş ve Osmanlı Devleti savaşı kazanmıştır.
• Sonuçları ve Önemi:
  • Türklerin Balkanlarda ilerleyişi hızlanmıştır.
  • Edirne Başkent yapılmıştır.
  • Sırpsındığı Savaşı Osmanlı Devleti’nin Haçlılarla yaptığı ilk savaştır.

3. ÇİRMEN SAVAŞI – 1371

• Nedenleri 
  • Türkleri Balkanlardan atma düşüncesi,
  • Osmanlı Devleti’nin Makedonya’yı ele geçirme düşüncesi,
  • Bulgar Krallığının Osmanlı hakimiyetinden kurtulmak istemesi,
• Savaş
  • Sırplar Makedonya’yı ele geçirmek isteyen Evranos Gazi komutasındaki Osmanlı ordusuna saldırdı,
  • Savaşı Osmanlı Devleti kazandı.
• Sonuçları
  • Sırp Kralı Osmanlı hakimiyetini tanıdı,
  • Kavala, Drama, Selanik ve Serez gibi şehirler alındı,
  • Makedonya’nın fethi için yol açılmış olundu.

I. Murat Dönemi Ders Notu

4. PLOŞNİK YENİLGİSİ -1388

Osmanlı Devleti’nin Anadolu’da Karamanoğulları Beyliği ile mücadele etmesini fırsat olarak değerlendiren Sırpların kurduğu ordu ile Osmanlı Devleti akıncıları arasında gerçekleşen savaşı Osmanlı Akıncıları kaybetmiştir. Böylece Osmanlı Devleti Balkanlarda ilk yenilgisini almış oldu.

• Önemi:
  • Osmanlı Devleti’nin Balkanlardan çıkarılabileceğine inanılmaya başlanmıştır,
  • Balkanlarda Osmanlı Devleti’ne karşı ittifaklar tekrar kurulmuştur,

5. I. KOSOVA SAVAŞI – 1389

• Ploşnik Savaşı’nda alınan yenilgi,
• Osmanlı Devleti’nin Avrupa’dan atılmak istenmesi,
• Osmanlı Devleti’nin Balkanlarda ilerlemek istemesi,

gibi nedenlerle savaş başlamıştır.

• Savaşı I. Murat komutasındaki Osmanlı ordusu kazanmıştır.
  • I. Kosova Savaşı’nda düşman askerlerini korkutmak için ilk kez top kullanılmıştır.
  • Türklerin Balkanlardan atılamayacağı kesinleşti.
  • Sırplar Osmanlı Devleti’nin egemenliğini kabul ettiler.
  • I. Murat savaş meydanını gezerken bir Sırplı tarafından hançerlenerek şehit edilmiştir.
    • I. Murat savaş meydanında şehit olan ilk padişahtır.
    • I. Murat’ın şehit olması üzerine yerine oğlu I. Bayezid (Yıldırım) geçmiştir.

ANADOLU’DAKİ GELİŞMELER:

• Ankara, Eratna Beyliği’nden alındı,

• Germiyanoğulları Beyi Süleyman Bey’in kızı ile I.Murat’ın oğlu Bayezid evlendirilmiştir.
  • Böylece Kütahya, Emet, Simav ve Tavşanlı çeyiz olarak Osmanlı Devletine verilmiştir.

• Hamitoğullarından para karşılığında toprak alınmıştır.
  • Beyşehir, Seydişehir, Akşehir, Isparta, Yalvaç ve Karaağaç satın alınmıştır.

• Karamanoğulları Beyliği kendilerini Anadolu Selçuklu Devleti’nin mirasçısı olarak görüyorlardı.
  • Bu nedenle de;
    • Osmanlı Devleti’nin Anadolu’daki ilerleyişini engellemek istiyorlardı,
    • Osmanlı Devleti Balkanlara sefer düzenlediğinde Osmanlı Devleti’nin düşmanlarıyla ittifaklar yapıyorlardı,
  • I. Murat, bu duruma bir son vermek için Anadolu’ya yönelmiş Karamanoğulları topraklarına girmiştir.
    • Zor durumda kalan Karamanoğlu Beyi barış istemek zorunda kaldı.
    • Karamanoğulları Osmanlı Devleti’nin üstünlüğünü kabul etti.

I. Murat Döneminde Devlet Teşkilatında Yaşanan Gelişmeler:

1. Rumeli Beylerbeyliği kurulmuştur.
2. İlk kez Defterdarlık makamı kuruldu,
3. Tımar Sistemi ilk kez uygulandı,
4. “Devlet hanedanın ortak malıdır” anlayışı yerine “devlet padişahın ve oğullarınındır” anlayışı benimsenmiştir.
   • Amaç: Merkezi otoriteyi daha da güçlendirmektir.
5. İlk vezir-i azamlık, nişancılık, kazaskerlik, beylerbeyliği kuruldu
6. İlk kez “sultan” unvanı kullanılmıştır,
7. İlk kez Pençik Sistemi uygulandı,
8. Acemi Oğlanlar ve Yeniçeri Ocakları kuruldu

PENÇİK SİSTEMİ*

Sultan I. Murat dönemin büyük hukukçularından olan Karamanlı Rüstem’in teklifi ve Çandarlı Kara Halil Efendi’nin bu durumun meşruiyetini izah etmesi üzerine esir düzen erkeklerden devletin payına düşen beşte birlik kısmı oluşturanlardan asker ihtiyacını karşılamak için ayrılması şeklinde getirilen sisteme Pençik Sistemi denir.

• Pençik Sistemiyle alınan esirler belli bir süre eğitildikten sonra Yeniçeri Ocağına alınırlardı.

• Ancak esirlerin kısa bir eğitimden sonra askere alınmalarında sakınca görülünce sistemde bazı değişiklikler yapıldı. 
• Esirler öncelikle Anadolu’daki Türk ailelerin yanına verildi.
• Aileler bu esirlere Türk – İslâm kültürünü öğrettiler,
• Aynı zamanda küçük bir ücret karşılığında çiftçilik yapmışlardır.
• Aileler bu çocukların eğitiminden ve gelişiminden sorumluydular, 
• Çocuklar ailelerin yanında yeteri kadar kaldıktan sonra Acemi Oğlanlar ocağına alınırdı,

* Abdullah SAYDAM, Osmanlı Medeniyeti Tarihi, syf.309-310

I. Murat Dönemi Ders Notu I. Murat Dönemi Ders Notu

https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/bursa/gezilecekyer/i-murad-hudavendigar-turbesi