Sevr Barış Antlaşması Ders Notu
Sevr Barış Antlaşması, I. Dünya Savaşından mağlup ayrılan Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında imzalanmıştır. Antlaşma I. Dünya Savaşı sonrasında imzalanan en son barış antlaşmasıdır. Osmanlı Devleti delegeleri Fransa’ya giderek Sevr Barış Antlaşması’nı imzalamış ve Saltanat Şûrası tarafından onaylanmıştır.
Sevr Barış Antlaşması neden geç imzalanmıştır?
- İtilaf Devletleri arasında Osmanlı Devleti topraklarını paylaşma konusunda anlaşmazlıkların yaşanması,
- Özellikle İtalya ve Yunanistan arsındaki İzmir ve Batı Anadolu meselesi,
- Anadolu’da milli mücadelenin başlamış olması,
- Mondros Ateşkes Antlaşması’nın geniş kapsamlı olması ve Osmanlı topraklarının tamamının işgal edilebilmesini sağlayan maddelerin olması,
Sevr’e Giden Yol San Remo:
* Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı’ndan yenik ayrılmış ve 30 Ekim 1918’de Mondros Ateşkes Antlaşması’nı imzalamak zorunda kalmıştı.
- İtilaf Devletleri ağır şartları olan ateşkes hükümlerini de bahane ederek ve sahte belgelerle Anadolu’yu yer yer işgal etmişti.
* İtilaf Devletleri, Osmanlı Devleti ile yapacakları barış antlaşmasının şartlarını görüşmek için İtalya’nın San Remo şehrinde bir konferans toplamışlardı.
- San Remo Konferansı olarak bilinir.
- Osmanlı Devleti’ni temsilen San Remo Konferansı’na Tevfik Paşa katılmıştı.
* Tevfik Paşa kendisine sunulan taslağı inceledikten sonra İtilaf Devleti temsilcilerine bu söz konusu taslağa imza atmayacağını bildirmişti.
İtilaf Devletleri nasıl karşılık vermişti?
İtilaf Devletleri, Osmanlı Devleti’ne konferansta hazırlanan antlaşma metnini imzalatmak için;
1- İngilizler, Mudanya ve Bandırma’ya asker çıkarmıştı,
2- Yunanlılar Bursa ve tüm Trakya’yı işgal ettikten sonra işgal alanını Batı Anadolu’ya kadar genişletmişti.
Not: Osmanlı ordusu ve Kuva-yı Milliye birlikleri işgallere karşı koymaya çalışsa da mağlup olmuşlardır.
Osmanlı Devleti yöneticileri nasıl bir tutum sergilemişti?
Osmanlı Devleti yöneticileri daha fazla toprak kaybetmekten çekinmişti. Bu nedenle İtilaf Devletlerinin hamlesi karşısında zor durumda kalan Osmanlı yöneticileri Saltanat Şûrası’nı toplama kararı aldılar. Osmanlı Devleti yöneticilerine göre San Remo Konferansı taslağını imzalamaktan başka çare yoktu.
- Osmanlı Devleti delegeleri Fransa’ya giderek Sevr Barış Antlaşmasını imzalamıştır.
Dikkat Edelim!
Kanun-i Esasi (Anayasa)’ye göre uluslararası antlaşmaların geçerli olabilmesi için Meclisin onayından geçmesi gerekiyordu. Ancak, Misak-ı Milli Kararlarının kabul edilmesinden sonra 16 Mart 1920’de İtilaf Devletleri İstanbul’u işgal ederek ilerleyen günlerde Mebusan Meclisi’ni dağıtmış ve bazı vekilleri sürgüne göndermişti. Bu nedenle de Sevr Barış Antlaşması Meclis tarafından onaylanmadığı için geçersizdir. Yok hükmünde bir antlaşmadır.
Sevr Barış Antlaşması’nın Maddeleri:
1- İstanbul, Osmanlı Devleti’nin başkenti olarak kalacak, ancak Osmanlı Devleti barış şartlarını ve azınlık haklarını koruyamazsa İstanbul da Türklerin elinden alınacaktır.
2- Azınlıklara geniş haklar verilecektir.
3- Osmanlı ülkesinde mecburi askerlik kalkacak ve askerlik paralı olacaktır.
4- Osmanlı ordusu 50.700 kişiye indirilecek ve ordu ağır silahlardan arındırılacaktır.
5- Boğazlar, aralarında Türk temsilci olmayan uluslar arası bir komisyon tarafından yönetilecek, tüm devletlerin gemilerine açık olacak ve bu komisyonun ayrı bir bayrağı ve bütçesi olacak, geçişler paralı yapılacaktır
6- Kapitülasyonlar yeniden yürürlüğe girecek ve bu kapitülasyonlardan bütün devletler yararlanacaktır.
7- Osmanlı Devleti savaş tazminatı ödeyecektir.
Sevr Barış Antlaşması’nın Önemi
– Hukuken geçersiz bir antlaşmadır, (Meclis onayından geçmediği için)
– Osmanlı Devleti’nin imzaladığı son antlaşmadır ve uygulanmamıştır,
– Misak-ı Milli‘ye aykırıdır,
– Halkta milli bilincin körüklenmesini sağlamıştır,
NOTLAR:
1- TBMM, Sevr Barış Antlaşmasını imzalayanları vatan haini ilan etmiştir.
2- Sevr Barış Antlaşmasına Anadolu’dan tepkiler yükselince Damat Ferit istifa etmek zorunda kalmıştır.
Sevr Barış Antlaşması Ders Notu
