Orhan Gazi Dönemi Ders Notu
Orhan Bey döneminin önemli olayları şunlardır:
- Bursa fethedildi (1326)
- Maltepe (Palekanon) Savaşı yapıldı (1329)
- İznik ve Kocaeli fethedildi
- Karesioğulları Beyliği alındı (1345)
- Rumeli’ye geçiş yapıldı (1353)
BURSA’NIN FETHİ (1326)
- Osman Bey döneminde kuşatılan şehir Orhan Bey döneminde fethedilmiştir.
- Bursa’nın fethiyle birlikte beyliğin merkezi (başkent) Bursa oldu.
- Önemli bir ticaret merkezi olan Bursa’nın alınması Osmanlı Beyliğinin ekonomik olarak da gelişmesini sağlamıştır.
MALTEPE (PALEKANON) SAVAŞI (1329)
Osmanlı Devleti ile Bizans kuvvetleri arasında yapılmıştır.
Nedenleri:
- Orhan Bey’in İznik’i kuşatması,
- Bizans Kralı’nın Osmanlı Devleti’nin Karadeniz’e ve özellikle de İstanbul Boğazına doğru sınırlarını genişletmesi.
- Bizans kralının İznik’e yardım ulaştırma düşüncesi,
Sonuçları:
- Savaşı Osmanlı Beyliği kazanmıştır,
- Osmanlılar için İznik’in fethi yolu açılmıştır.
NOT: İznik 1331 yılında fethedilmiştir.
→ İzmit’in fethedilmesiyle Kocaeli yarımadasının fethi tamamlanmıştır.
DİKKAT: İzmit’in alınarak Kocaeli yarımadasının ele geçirilmesiyle Bizans’ın Anadolu’daki varlığı sona ermiştir.
KARESİOĞULLARI BEYLİĞİNİN ALINMASI (1345)
Karesioğulları Beyliği’nde yaşanan taht kavgalarından yararlanan Orhan Bey bu beyliği Osmanlı Beyliği sınırlarına dahil etmiştir.
Karesioğlulları Beyliği’nin alınmasının sonuçları nelerdir?
- Osmanlı Beyliği, Karesioğlulları’na ait donanmaya da sahip olmuştur.
Yorumlar:
- Osmanlılar denizcilik faaliyetlerine başlamışlardır
- Osmanlıların Rumeli’ye geçişi kolaylaşmıştır.
- Osmanlı Beyliği ilk kez bir Türk beyliğini sınırlarına katmıştır.
Yorum: Anadolu Türk siyasi birliğini sağlamak için ilk adım atılmıştır.
- Hacı İlbey, Evrenus Bey, Ece Halil gibi değerli Karesi komutanları Osmanlıların emrine girmiş ve ordu daha da güçlenmiştir.
RUMELİYE GEÇİŞ
Rumeli’ye Geçişte etkili olan gelişmeler
- Göç yoluyla gelen Türkmenlere yeni yurt bulma düşüncesi,
- Gaza ve Cihat anlayışı
- Bizans tahtını elde etmek isteyen Kantakuzen ile ittifak yapılması ve ittifakın bir sonucu olaran Çimpe Kalesinin Osmanlılara verilmesi.
- Çimpe Kalesi’nin alınmasıyla Rumeli’ye akınlar düzenlemek için bir askeri üs elde edilmiştir.
- Çimpe Kalesi Osmanlıların Rumeli’de elde ettiği ilk toprak parçası olmuştur.
NOT: Orhan Bey döneminde Rumeli’de fethedilen yerler şu şekilde sıralanabilir;
- Malkara,
- Tekirdağ,
- Keşan,
- Gelibolu,
- Çorlu,
- Lüleburgaz
NOT: Rumeli’de yapılan fetihlerde Orhan Bey’in oğlu Süleyman Paşa’nın büyük rolü olmuştur.
Orhan Bey Döneminde Devlet Teşkilatlanması:
- İlk kez Divan Teşkilatı oluşturuldu,
- İlk medrese İznik’te açılmıştır,
- İlk gümüş para bastırıldı (akçe),
- Yaya ve Müsellemler adıyla ilk ordu kuruldu,
- İlk donanma kuruldu,
- İlk kez Subaşı ataması yapıldı,
- İlk kadı tayini yapıldı,
- Karamürsel’de ilk tersane açıldı,
- İskân Politikası uygulanmaya başlandı,
NOT: Para bastırmak ve Kadı tayini yapmak bağımsızlık sembolüdür.
İSKÂN VE İSTİMALET POLİTİKASI
İskan Politikası, fethedilen gayrimüslim topraklara Anadolu’dan Türk ailelerin yerleştirilmesi şeklinde gerçekleşmiştir. Burada hem fethedilen yerleri Türkleştirmek hem de göçebe Türkleri yerleşik hayata geçirme düşüncesi öne çıkmıştır.
İskân : Yerleştirme anlamına gelir.
İskân Politikası Nasıl Uygulanmıştır?
- Göç eden ailelere gönderildikleri yerlerde toprak verilir ve onlardan belli bir süre vergi alınmamıştır.
- Göç eden aileler bulundukları yerleri terk edemezdi.
- Ailelerin göç ettirilmesi sürecinde mevcut yerin üretim dengesinin bozulmamasına dikkat edilirdi.
- Göç ettirilecek ailelerin seçiminde aralarında sorunlar olan aileler tercih edilirdi.
- YORUM: Böylece Anadolu’da huzur ve güvenlik sağlanmış oluyor, aileler arasında gerçekleşmesi muhtemel kan davalarının önüne geçilmiş olunurdu.
İskân Politikasının Sonuçları
- Göçebe Türkmenler yerleşik hayata geçmiş oldu.
- Böylece;
- Toprağın işlenmesi sağlanmıştır,
- Üretim artmıştır,
- Göçebeler ile yerleşik halk arasında yaşanan sorunların önüne geçilmiştir.
- Topraklar işlendiği için devletin vergi geliri artmıştır.
- Böylece;
- Fethedilen bölgelerde İslâmiyetin yayılması ve Türkleşmesi sağlanmıştır.
- Türk – İslam kültürü farklı coğrafyalara yayılmıştır.
- Hoşgörülü ve adaletli yönetim anlayışı gayrimüslimlerin devlete bağlılığını artırmıştır.
Orhan Gazi’nin türbesi Bursa’da bulunmaktadır.
https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/bursa/gezilecekyer/osmangazi-turbesi
Orhan Gazi Dönemi Ders Notu
