Misak-ı Millî Kararları Ders Notu
28 Ocak 1920 tarihinde Mebusan Meclisi’ndeki gizli oturumda Misak-ı Millî kararları kabul edilmiştir. Bu kararlar padişah tarafından onaylanmamış ve meclis kararı olarak kalmıştır.
Maddeleri:
- Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalandığı güne kadar Türk ordusunun koruduğu ve henüz işgal edilmemiş Müslüman Türk nüfusun çoğunlukta olduğu yerler vatanın ayrılmaz bir parçasıdır.
YORUMLAR:
- Millî sınırlar son kez ve kesin olarak çizilmiştir.
- Milli Sınırlar ile Wilson İlkeleri arasında uyumluluk vardır.
Hatırlayalım:
Wilson ilkelerinde; “Osmanlı İmparatorluğu’ndaki Türk kesimlerine güvenli bir egemenlik tanınmalı, Türk yönetimindeki öbür uluslara da her türlü kuşkudan uzak yaşam güvenliğiyle özerk gelişmeleri için tam bir özgürlük sağlanmalıdır.”
Maddesi vardı.
- Sınırlarımız dahilinde yaşayan azınlıklara komşu ülkelerdeki Türk azınlıklara verilen haklar kadar hak tanınacaktır.
YORUMLAR:
- Devletlerarası eşitlik ilkesine uygun hareket edileceğinin göstergesidir.
- Avrupalı devletlerin iç işlerimize karışmalarını önlemek ve bağımsızlığımıza zarar gelmesini engellemek istemişlerdir.
- İstanbul ve Marmara Denizinin güvenliği sağlandığı takdirde Boğazlar uluslararası ticarete açılabilir. Ayrıca boğazlardan geçecek gemilerin durumu bizimle birlikte ilgili devletlerin ortak kararıyla tespit edilmelidir.
YORUM: Siyasi ve askeri bağımsızlığa vurgu yapılmıştır.
- Politik, ekonomik ve malî gelişmemizi engelleyen ve hukukî hakimiyetimizi sınırlayan imtiyazlar (ayrıcalıklar) kabul edilemez.
YORUM: Kapitülasyonlara ilk kez açık olarak karşı çıkılmıştır. Ayrıca Kapitülasyonların kaldırılmasının amaçlandığı gösterilmiştir.
- Batı Trakya’da halk oylamasına (referandum) başvurulmalıdır.
- Kendi istekleriyle Türkiye’ye katılan Kars, Ardahan ve Batum’da (Vilayet-i Selase) gerekirse tekrar halk oylamasına başvurulmalıdır.
ORTAK YORUM:
Bahsi geçen bölgelerde halkın çoğunluğunu Türk ve Müslüman nüfus oluşturduğu için çıkarlarımıza aykırı bir kararın alınmayacağı düşünülmüştür.
- Sınırlar, Boğazlar ve İstanbul ile ilgili taleplerimiz kabul edilirse Osmanlı borçları ödenecektir.
- Mondros Ateşkesi imzalandığı sırada işgal altında bulunan ve halkının çoğunluğunu Arap Müslümanların oluşturduğu toprakların geleceği o ülke halkının kararına göre belirlenmelidir.
Misak-ı Milli Kararları’nın Önemi
- Millî sınırlarımız kesin olarak çizilmiştir.
- Misak-ı Milli, Türk milletinin ulusal sınırlar içerisinde bağımsız yaşama yeminidir.
- Misak-ı Milli’de ulusal bağımsızlık ve ülke bütünlüğü ile ilgili konular gündeme gelmiş ancak padişahın meclisteki etkinliği nedeniyle ulusal egemenlik ilkesi ön plana çıkarılmamıştır.
- Wilson İlkeleri’ne uygun bir barışa hazır olunduğu vurgulanmıştır.
- Milli bağımsızlık mücadelesine yasallık kazandırmıştır
- Kurtuluş Savaşı’nın programını ve temelini oluşturmuştur (kesin şekli verilmiştir)
İtilaf Devletleri Misak-ı Milli Kararlarını Nasıl Karşıladılar?
- İtilaf Devletleri önce Hükümet ve Meclise baskı yaparak alınan bu kararların değiştirilmesini istediler
Ancak, bu istekleri kabul edilmeyince;
- 16 Mart 1920’de İstanbul’u resmen işgal ederek, Mebusan Meclisi’ni basıp dağıtmışlar
Yorum: İtilaf Devletlerinin Türk halkının iradesine saygı duymadıklarını gösterir.
- 150 kadar milletvekilini ve aydını tutuklayarak Malta Adası’na sürgüne göndermişlerdir.
İşgalci güçler yayınladıkları bildiride;
* İşgalin geçici olduğunu,
* Amaçlarının saltanat makamının nüfuzunu kırmak değil, aksine padişahın Osmanlı idaresinde kalacak yerlerdeki nüfuzunu kuvvetlendirmek olduğunu,
* Anadolu’da karışıklık devam ederse, İstanbul’un Türklerden alınacağını,
* Herkesin saltanat makamı olan İstanbul’un emirlerine uyması gerektiğini belirtmişlerdir.
İtilaf Devletleri bu bildiriyle neyi amaçlamıştı?
* Kendileri karşı olumsuz tepki oluşmasını önlemek,
* Milli Mücadeleyi işgalin temel sorumlusu olarak göstermek,
* Kendilerini halka karşı iyi göstermek istemeleri,
İstanbul’un İşgal Edilmesine Mustafa Kemal’in Tepkisi Nasıl olmuştur?
* Halkı bilgilendirmek için tüm yurda genelge göndermiştir.
* İşgalci devletlere protesto telgrafları çekmiştir.
* İtilaf Devletleri tarafından yapılan İstanbul’daki tutuklamalara karşılık Anadolu’daki İtilaf subayları tutuklanacaktır.
* İstanbul’a hiçbir ilden vergi gönderilmeyecek, İstanbul Hükümeti’nin gelirleri Ankara’da toplanacaktır
* Geyve ve Ulukışla demiryolları tahrip edilecektir
NEDEN?
Çünkü İtilaf Devletleri’nin bu demiryolu hatlarını kullanarak İstanbul ve Adana üzerinden Anadolu içlerine asker sevk etmeleri engellenmek istenmiştir.
* İstanbul’dan Anadolu’ya kaçabilen milletvekillerinin hakkı saklıdır. Ankara’da yeni açılacak olan Meclise katılabileceklerdir.
YORUM: Millet iradesine saygı duyulduğunun göstergesidir.
HATIRLAYALIM: Mustafa Kemal Amasya Görüşmelerinde Meclisin İstanbul dışında toplanmasını istemişti. Buna gerekçe olarak da İstanbul’da meclisin sağlıklı kararlar alamayacağını
Misak-ı Millî Kararları Ders Notu
