Anasayfa
Uncategorized
Alakalı Konular
- Toplumsal hayat
- türklerde toplum

Türklerde Toplumsal Yapı Ders Notu

admin tarafından

Türklerde Toplumsal Yapı Ders Notu

Türklerin tarih boyunca farklı coğrafyalarda farklı milletlerle iç içe yaşaması Türk tarihinin incelenmesini zorlaştırmıştır. Türklerin farklı yerlerde yaşaması zaman zaman onların sosyal yapılarında da bir takım değişikliklerin yaşanmasına neden olmuştur.

Bu yazıda Türk tarihinin aslına en uygun olan Bozkır kültürü üzerinden anlatılmasına çalışılacaktır.

Türklerin ilk yazılı eserleri arasında yer alan Orhun Kitabelerine göre Türk toplum yapısı şu şekilde sınıflandırılabilir.

Oguş – Aile
Urug – Aileler birliği
Bod – Boy, kabile
Bodun – Boylar birliği
İl – Devlet

Oguş (Aile):

Toplum hayatının temel taşıdır,
Oluşumu kan bağı esasına dayanmaktadır,
Evlenen erkek kendi payına düşen malı alıp kendisine ayrı bir ev kurardı.
Aile hayatında kadına büyük değer verilirdi.
- Kadınlar gerektiğinde ata biner ve savaşlara katılırlardı.
Küçük aileler şeklinde kümelenmişlerdir.

Urug:

Aileler birliği olarak kabul edilebilir, sülale
Yakın akraba olan ailelerin bir araya gelmesiyle oluşmuştur,
Urugda yer alan akrabalar birbirlerine zor zamanlarda çeşitli konularda destek olurlardı.
Urugda yer alan ailelerin reisleri bir araya gelerek kararla alabilirdi,
Bağımsız değillerdir, Bod (Boy)’un bir parçasıdırlar.

Bod (Boy):

Urugların bir araya gelmesiyle oluşurdu,
Boylar “bey” unvanına sahip kişilerce yönetilirdi,
- Beylerin bazı görevleri şunlardır:
  - Boydaki dayanışmayı korumak,
  - Hak ve adaleti korumak ve düzenlemek,
  - Gerektiğinde boyun menfaatlerini silahla korumak,
Boyların siyasi kimliği vardı.
Yönettikleri arazileri ve boyun menfaatlerini korumak için askerleri vardı.
Boy beylerinin dinî görevi ve özelliği yoktu.
Boy beylerinin seçiminde;
- Cesaretli oluşu,
- Ekonomik yönden güçlü oluşu,
- Dürüstlüğü,

gibi özellikleri taşımasına dikkat edilirdi.

Boy beyini boyun üyesi olan ailelerin temsilcileri yapardı.

Bodun:

Boylar birliğine Bodun denilmiştir.
Yabgu, şâd veya ilteber unvanlarını taşıyan kişilerce yönetilirdi.
- Kimin yönetici olacağına ise halkının çokluğu veya ekonomik güce göre karar verilirdi.
Bodunlar bağımsız veya bir devlete bağlı olarak yaşayabilirdi.
Soy birliğinden ziyade sıkı işbirliği ile oluşan siyasi topluluklardır.

Devlet (İl):

Bağımsız bir hükümdar tarafından yönetilen siyasi birliktir.
Boyların ve Bodunların işbirliğinden meydana gelmiştir.
Hükümranlık genellikle bir soya ait olmuştur.(Osmanlı ailesi gibi)
Hükümdar;
- Vergi koyma,
- Asker toplama,
- Hukuki düzenlemeler,
- Ekonomik düzenlemeler,
- Kültürün korunması,

vb. gibi işlerden bizzat sorumluydu.

Bir devletin var olduğundan bahsedilebilmesi için şu özelliklere sahip olmalıdır;