Montrö Boğazlar Sözleşmesi (20 Temmuz 1936)
Montrö Boğazlar Sözleşmesi Ders Notu
- Lozan Barış Antlaşmasında Boğazlar Türk temsilcinin başkanlığındaki bir komisyona bırakılmıştı.
- Bu durum Türkiye’nin Boğazlar üzerinde tam bir egemenlik kurmasını engelliyordu.
- Anlaşma gereği Türkiye’nin Boğazların her iki yakasında da 15’er km’lik mesafeyi askerden arındırması egemenlik haklarımızı olumsuz etkiliyordu.
Neden Gerek Duyuldu?
- Dünya Savaşıyla başlayan silahsızlanma çabaları beklenilen etkiyi yapmamış ve özellikle 1933 yılından itibaren Avrupa’da yeni bir savaşın ayak sesleri duyulmaya başlanmıştı.
- Almanya’nın Versay Antlaşması hükümlerine aykırı davranması ve İtalya’nın Habeşistan’a saldırması yeni bir savaşın hızla yaklaşmakta olduğunu göstermişti.
- Avrupa’da ortaya çıkan gelişmeler Türkiye’yi harekete geçirmiş ve Türkiye uluslararası barış ve güvenliğin korunması yolundaki zorlukları da ileri sürerek Milletler Cemiyetine Boğazları statüsünün değiştirilmesi için başvurmuştur.
Nasıl Çözüme Kavuşmuştur?
- Türkiye’nin girişimleri sonucunda İsviçre’nin Montrö şehrinde bir konferans toplanmıştır.
Kaynak: https://www.uskudar.bel.tr/tr/main/pages/15-temmuz-sehitler-koprusu/36
- Türkiye, Fransa, İngiltere, Yunanistan, Sovyet Rusya, Yugoslavya, Japonya, Romanya ve Bulgaristan’ın katıldığı konferansta şu kararlar alınmıştır;
- Boğazlar komisyonu kaldırılarak Boğazlarla ilgili tüm yetki Türkiye’ye bırakılmıştır,
- Türkiye’nin Boğazların her iki tarafında da asker bulundurması kabul edilmiştir,
- Ticaret gemilerine Boğazlardan geçiş serbestliği tanınmıştır,
- Yabancı savaş gemilerinin boğazlardan geçişine bazı sınırlamalar getirilerek Türkiye’nin isteğine bırakılmıştır,
- Türkiye savaşa girerse veya savaş tehlikesiyle karşı karşıya kalırsa Boğazları istediği gibi açıp kapatabilecektir.
Not: Türkiye, Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile Boğazlar üzerinde tam olarak egemenlik kurma hakkına sahip olmuştur.
https://bilgininkalesi.com/kategori/siniflar/8-sinif/konu-ozetleri/
