Geçmişten Günümüze Bilginin Serüveni
Konuyla İlgili Kavramlar:
Bilgi: İnsan aklının erebileceği olgu, gerçek ve ilkelerin bütünü,
Papirüs: Eski Mısırlıların bu bitkinin saplarından yaptıkları kâğıt,
Parşömen: Yazı yazmak, resim yapmak için özel olarak hazırlanan deri, tirşe,
Hiyeroglif: Resim yazı,
Sümerler tarafından icat edilen yazı insanlık tarihinin en önemli icadı olarak değerlendirilebilir mi?
Sümerler tapınaklar aynı zamanda bir çeşit depo olarak kullanılıyordu. Rahipler tapınağa gelen ve tapınaktan çıkan ürünlerin sağlıklı bir şekilde kaydedilmesine, bir liste oluşturmaya büyük özen gösteriyordu. Kil tabletler üzerine çeşitli semboller kullanılarak işlenen bilgiler arşivlenerek saklanıyordu. Böylece M.Ö. 3200’de çivi yazısının icadıyla tarihin en önemli icadı gerçekleşmişti.
Bu soruya belki de bir çoğumuz evet deriz. Yazının icadından önce nesiller arasındaki bilgi ve kültür aktarımı sözlü olarak gerçekleşiyorken, yazı sayesinde bilgi aktarımı sağlıklı olarak gerçekleşme fırsatını yakalamıştır. “Söz uçar, yazı kalır” sözüyle ifade edilen yazının koruyucu özelliği sayesinde bilgilerin kaybolmasının önüne geçilmiştir. Böylece bilgilerin her dönem tekrar tekrar üretilmesine gerek kalmamıştır. İnsanlar önceki dönemlerde yazı ile kaydedilen bilgileri incelemiş ve bu bilgilerin üzerine yenilerini ekleyerek bilimsel bilgi birikimi oluşturmuşlardır.
Sümerlerin yazıyı icat etmesinden sonraki dönemlerde Mısırlılar, Bergamalılar, Fenikeliler yaptıkları çalışmalarla bilgi aktarımında önemli yer edinmişlerdir.
- Asurlar kil tabletlerden oluşan ilk kütüphaneyi başkentleri Ninova’ya inşa etmişlerdi. Öğrenciler kütüphanedeki yazılı metinleri incelemeyerek bilgilerini geliştirme – zenginleştirme fırsatı yakalamıştı. Kütüphanede dinî, bilimsel ve edebî eserler yer alıyordu. Tıp ve astronomiyle ilgili bilimsel kitaplara da yer verilmişti.
- Mısırlılar M.Ö.’lerde resim yazısının ilk örneği olan Hiyeroglif yazıyı kullanmaya başlamıştı. Sembollerin bir araya gelmesiyle oluşturulan bu yazı papirüs bitkisi kullanılarak elde edilen yazı malzemesine yazılıyordu.
- Mısırlıların papirüsü kullanmaya başlaması bilginin kaydedilmesini, taşınmasını ve depolanmasını kolaylaştırmıştı. Çünkü kil tabletler hem taşınması bakımından hem de dayanıklılık bakımından bir takım olumsuzlukları beraberinde taşıyordu.
- Bergamalılar yazı malzemesi olarak deriden elde ettikleri parşömeni kullanmışlardı.
Çinliler tarafından kağıdın ve matbaanın icat edilmesi bilgi aktarımında önemli bir köşe taşı olmuştur. Matbaa aracılığıyla bilgiler kitaplar haline getirilmiş ve ser, hâlde basılarak bilginin daha hızlı yayılması sağlanmıştır.
Bilgisayarın ABD’de II. Dünya Savaşında atılan bombaların nereye düşeceğini hesaplamak için 1945’te icat edilmesi bilginin depolanmasını kolaylaştırmış ve yayılmasını hızlandırmıştı. Bilgisayarın icat edilmesi bilginin daha az maliyetle daha büyük kapasiteyle kolay bir şekilde depolanmasını sağlamıştı. Bilgisayarın icadını takip eden yıllarda bilgi saklama kapasitesi sınırlı olan disketler, 1982’de bellek kapasitesi daha yüksek olan CD-ROM’lar ve 1996’da DVD’ler icat edilmişti. 21. yüzyıl başlarında üretilen USB bellekler bilgi depolama araçları olarak kullanılmaya başlanmıştı. USB bellekler insanlara kitaplar dolusu bilgiyi istediği yere beraberinde götürme imkanı sağlamıştır.
Bilginin dijital ortama aktarılması ile bilgi hırsızlığı, kötüye kullanım vb. gibi bazı olumsuzluklar da ortaya çıkmıştır.
Konuyla ilgili çalışma sayfası aşağıdaki bağlantıdadır
Çevrimiçi Etkinlik
