Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Savaşı Ders Notu
BÜYÜK TAARRUZ VE BAŞKOMUTANLIK MEYDAN SAVAŞI
(26 AĞUSTOS – 18 EYLÜL 1922)
Sakarya Meydan Savaşı’nın kazanılmasından sonra düşmana son darbeyi vurmak için ordunun son derece iyi hazırlanması gerekiyordu. Bu nedenle hazırlık süreci diğer savaşlara göre biraz daha uzamıştır. Ordunun savaşa iyi hazırlanması gereğini göz ardı eden kişiler Mustafa Kemal Paşa’ya karşı olumsuzsuz eleştiriler yapmaya başlamıştı.
Mustafa Kemal’i taarruzu bilerek geciktirdiği ve meclisi oyaladığı şeklinde yapılan eleştiriler artınca Mustafa Kemal şu açıklamayı yapmıştır;
“Efendiler bizim de amacımız taarruzdur. Fakat yarı hazırlanmış bir orduyla taarruz etmek, kaybedilmiş bir savaştan daha kötü sonuçlar doğurabilir”
Hazırlık süreci:
- Mustafa Kemal’in Başkomutanlık yetkisinin uzatılması gündeme geldiğinde muhalif olanlar bu yetkinin uzatılmasına karşı çıkmıştır.
- Mecliste 5 Mayıs 1922 günü yapılan yoğun tartışmalardan sonra Mustafa Kemal ertesi gün meclise gelerek şunları söylemiştir;
“Böylesine kritik bir ortamda ordumuz başsız bırakılamaz. Bu bakımdan Başkomutanlığı bırakmadım, bırakamam ve bırakmayacağım”
- Meclisteki yoğun tartışmaların ardından 6 Mayıs’ta Mustafa Kemal Paşa’nın Başkomutanlık yetkisi tekrar uzatılmıştır.
NOT: Mustafa Kemal Paşa’nın Başkomutanlık yetkisi 20 Temmuz 1922’de süresiz olarak uzatılmıştır.
- 6 Ağustos 1922’de Mustafa Kemal Paşa taarruz kararı almıştır. Komutanlara hazır olmaları yönünde emir vermiştir.
- 20 Ağustos 1922 günü Mustafa Kemal Paşa beraberinde Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak Paşa ve Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa ile birlikte Akşehir’e gelmiş ve taarruz planını hazırlamışlardı. Buna göre “Yunan ordusu ani bir baskınla çevrilecek ve imha edilecekti.”
- Hazırlanan plan doğrultusunda savaş karargâhı olarak Afyon’un Kocatepe ilçesi seçilmişti.
Savaş 26 Ağustos 1922 günü sabah 05.30’da Mustafa Kemal Paşa’nın emriyle Türk topçularının Yunan mevzilerini (siper) yoğun olarak bombalamasıyla başlamıştır. Bu beklenmedik saldırı karşısında paniğe kapılan Yunan askeri kaçmaya başlamıştır. Mustafa Kemal Paşa kaçan askerin çevrilmesi emrini vererek Türk süvarilerini harekete geçirmiştir.
- Eskişehir yakınlarında Yunan ordusu Türk askeri tarafından çevrilmiş ve Dumlupınar bölgesinde Yunan askeri kuşatılmıştır.
- 30 Ağustos 1922 günü yapılan Başkomutanlık Meydan Muharebesi’nde Yunan ordusunun büyük bölümü yok edilmiştir.
- Mustafa Kemal Paşa kaçan Yunan askerlerinin İzmir ve çevresindeki Yunan birlikleriyle birleşmesini önlemek için “Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir, İleri” tarihi emrini vererek Yunan ordusunun kesin olarak vatan topraklarından sökülüp atılmasını istemiştir.
Bu emir üzerine;
- 9 Eylül’de İzmir,
- 11 Eylül’de Bursa,
- 18 Eylül’de Ayvalık – Balıkesir
düşmandan temizlenmiştir.
Sonuçları:
- Batı Anadolu Yunan işgalinden kurtarılmıştır,
- Kurtuluş Savaşı’nın (Milli Mücadele) askeri bölümü bitmiş ve diplomasi bölümü başlamıştır,
- İtilaf Devletleri TBMM’ye ateşkes teklifinde bulunmuşlardır,
- Fevzi Çakmak Paşa’ya “Mareşallik” rütbesi verilmiştir,
NOT: Türk ordusunun Marmara’ya doğru yönelmesiyle birlikte Milli Mücadele döneminde ilk kez İngilizler ile savaş ihtimali doğmuştur.
Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Savaşı Ders Notu
