8.Sınıf İnkılap Tarihi Eskişehir – Kütahya Savaşı Ders Notu
Eskişehir – Kütahya Savaşı (10-24 Temmuz 1921)
Eskişehir – Kütahya Savaşı Türk ordusu ile Yunan ordusu arasında gerçekleşmiştir. Savaş Yunan ordusunun taarruzuyla başlamıştır.
Yunan Ordusunun Amacı Nedir?
- Sevr Barış Antlaşması’nı Türk halkına kabul ettirmek,
- TBMM’yi dağıtarak milli mücadeleye son vermek düşüncesi,
- Yunanlıların I. ve II. İnönü savaşlarında Türk ordusuna karşı aldıkları yenilginin intikamını almak istemesi,
Yunan ordusu İngilizlerden aldığı silah ve askeri malzeme desteği ile hazırlıklarını tamamladıktan sonra iki koldan (Eskişehir – Afyon) Türk ordusuna karşı taarruz etmiştir. Türk ordusu Yunan saldırısı karşısında daha fazla tutunamamış ve geri çekilmek durumunda kalmıştır.
Türk ordusu neden geri çekilmiştir?
- Daha fazla kayıp vermemek için,
- Türk ordusuna toparlanması için zaman kazandırma düşüncesi,
- Düşman ile Türk ordusu arasına doğal bir sınır koyma düşüncesi,
- Yunan ordusunu kendi komuta merkezlerinden uzaklaştırma düşüncesi,
- Türk ordusunun taarruz gücüne ulaşabilmesi için ordunun ihtiyaçlarını tamamlama isteği,
geri çekilmede etkili olmuştur.
Not: Türk ordusu Sakarya nehrinin doğusuna çekilmiştir.
Sonuçları:
- TBMM’ye ve düzenli orduya karşı olan güven az da olsa sarsılmıştır.
- Yunan kuvvetleri Polatlı yakınlarına kadar ilerledi.
- TBMM’nin Kayseri’ye taşınması gündeme gelmiş ancak milli mücadeleye zarar vereceği düşüncesiyle reddedilmiştir.
- Meclis’te Mustafa Kemal’e karşı tepkiler oluşmuştur.
- Genelkurmay Başkanlığına İsmet Paşa yerine Fevzi (Çakmak) Paşa getirilmiştir.
- Mustafa Kemal’e Başkomutanlık yetkisi verilmiştir.
Başkomutanlık Kanunu (5 Ağustos 1921)
Mustafa Kemal, Meclis’in tüm yetkilerinin üç aylık süre için kendisine devredilmesi şartıyla Başkomutanlık yetkisini kabul etmiştir.
Not: Mustafa Kemal Meclis’in yetkilerini hızlı karar alıp alınan kararları hızlı uygulayabilmek için geçici olarak kabul etmiştir.
Meclisteki yoğun tartışmaların ardından Mustafa Kemal’i destekleyenler ile ona karşı olanlar ortak bir noktada birleşerek Mustafa Kemal’e Başkomutanlık yetkisini vermişlerdir.
Mustafa Kemal’i destekleyenler;
Ülkenin içine düştüğü bu zor durumdan ancak Mustafa Kemal’in gayretiyle çıkılabileceğini savunmuşlardır.
Mustafa Kemal’i desteklemeyenler;
Bu gruptakiler ise Mustafa Kemal’in bu zor süreçte yıpranacağını, başarısız olacağını düşünmüşlerdir.
Bu iki grubun birleştiği nokta
MUSTAFA KEMAL’E BAŞKOMUTANLIK YETKİSİNİN verilmesi olmuştur.
Not: Mustafa Kemal Paşa Başkomutanlık yetkisiyle birlikte Amasya Genelgesi’nden sonra ayrıldığı askerlik mesleğine tekrar dönmüştür.
Not: TBMM’nin yetkilerinin Mustafa Kemal’e 3 aylığına devredilmesi ona olan güveni gösterir.
Tekâlif-i Milliye Emirleri (7-8 Ağustos 1921)
Tekâlif-i Milliye Emirleri, Mustafa Kemal Paşa’nın Başkomutan olmasından sonra yayınladığı emirlerdir.
Amaç: Türk ordusunun taarruz gücüne erişebilmesi için ihtiyaç duyduğu malzemelerin acil bir şekilde toplanmasını sağlamaktır.
Maddeleri:
- Her aile bir çift çorap, çarık, çamaşır ve elbise verip bir askeri giydirecektir.
- Kamyon lastiği satanların ve akaryakıt istasyonu olanların mallarının %40’ına bedeli daha sonra ödenmek üzere el konulacaktır.
- Herkes elindeki silah ve cephanenin tamamını üç gün içinde orduya teslim edecektir.
- Silah yapımını bilen zanaatkârlar orduya hizmet edecektir.
- Eli silah tutan herkes orduya katılacaktır.
- Ulaşım aracı olanlar her ay 100 km’lik mesafe için savaş araç gereci taşıyacaktır
- Her ilçede Tekâlif-i Milliye komisyonları kurulacaktır.
Not: Tekâlif-i Milliye emirlerinin tam manasıyla uygulanabilmesi için İstiklal Mahkemeleri kurulmuştur.
Not: Türk halkı Mustafa Kemal Paşa’nın yayınladığı bu emirleri harfiyen fazlasıyla uygulamış ve İstiklal Mahkemeleri’nin işlemesine gerek kalmamıştır.
Dikkat: Tekâlif-i Milliye emirlerinin yayınlanması Türk halkının Topyekûn Seferberlik haline geçtiğini gösterir.
https://bilgininkalesi.com/8-sinif-inkilap-tarihi-i-inonu-savasi-ders-notu/
